Các vấn đề / câu lệnh chính cần quan tâm của linux:

1. Quản lý user

  • Tạo mới user: adduser <username>
  • Thêm user vào nhóm quản trị (sudo) của hệ thống: usermod -aG sudo <username>
  • Tạo ssh key cho user: ssh-keygen
  • Nếu muốn ssh từ user (u1) ở máy client vào server, sử dụng user (u2) ở phía server, nếu không dùng user/pass mà muốn ssh qua ssh key thì cần thêm public key của u1 vào thư mục /home/u2/.ssh/authorized_keys trên server

2. Quản lý file

  • Thêm file mới: touch <file_name>
  • Xoá file: rm <file_name>
  • Copy file từ thư mục A sang B: cp /path/to/source.txt /path/to/destination.txt
  • Copy thư mục thì thêm tham số -r: cp -r /path/to/source_dir /path/to/destination_dir
  • File permission:

Kiểm tra permission hiện tại của file: 

$ ls -la file.txt
-rw-r--r--  1 ducnt114  wheel  0 Dec  3 11:33 file.txt
Bạn sẽ thấy cột đầu tiên có dạng -rw-r--r--, đây là diễn giải quyền hiện tại của file, gồm 3 phần, mỗi phần có 3 kí tự tương ứng cho 3 quyền:
  • r w - : đây là quyền cho user owner của file, ở đây là ducnt114, sẽ có quyền read và write
  • r - - : đây là quyền cho các user trong group owner của file (trường hợp này group owner là wheel), bất cứ user nào trong group wheel sẽ có quyền read
  • r - - : đây là quyền cho các user còn lại trong hệ thống, ở đây sẽ chỉ có quyền read

Linux có cơ chế map quyền giữa chữ và số:

  • quyền read (r) = 4
  • quyền write (w) = 2
  • quyền execute (x) = 1'

Giả sử muốn cấp quyền read+write+execute (4+2+1 = 7) cho user ducnt114, quyền read + execute (4+1=5) cho group wheel, còn user khác chỉ có quyền write (2) ta sẽ dùng lệnh chmod: 

chmod 752 file.txt
Kiểm tra lại quyền ta sẽ thấy như sau:
-rwxr-x-w-  1 ducnt114  wheel  0 Dec  3 11:33 file.txt
  • Thay đổi owner của file: chown <user>:<group> file.txt
  • Xem nội dung file: cat file.txt
  • Xem các dòng đầu file: head file.txt
  • Xem các dòng cuối file: tail file.txt
  • Search nội dung trong file: grep "pattern" file.txt
  • Nén file: tar -cvf archive.tar directory/ hoặc gzip file.txt
  • Giải nén file: tar -xvf archive.tar

3. Quản lý ổ đĩa

  • Check lưu lượng sử dụng các phân vùng: df -h
  • Check kích thước 1 thư mục: du -sh /path/to/directory

4. Quản lý network

  • Check IP của máy: ifconfig
  • Check kết nối bằng ping: ping google.com
  • Check kết nối đến 1 IP/port đích cụ thể: telnet 192.168.1.10 22
  • Check các port đang listen: netstat -tulnp

5. Quản lý process

  • Theo dõi các process đang chạy, dùng bao nhiêu cpu/ram...: top hoặc htop, check 1 process id cụ thể (pid) thì dùng top <pid> hoặc htop <pid>
  • Check process (theo name) có đang chạy không: ps -ef | grep <name>
  • Kill process: kill <pid> hoặc kill -9 <pid>