Hành vi của người dùng thay đổi thế nào khi có AI

Sự dịch chuyển mạnh mẽ

ChatGPT ra đời vào tháng 11 năm 2022. Từ đó đến nay, ta đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ trong tất cả lĩnh vực. Không chỉ có vậy, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một dư luận xã hội nóng hổi cho đến tận ngày hôm nay. Năm 2025 luôn được đề cập là "Kỷ nguyên vươn mình" của đất nước, mỗi chúng ta đều phải công nhận rằng trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành lực lượng then chốt trong việc định hình lại các hoạt động xã hội và kinh tế. Với khả năng học hỏi, phân tích và dự đoán, AI không chỉ hỗ trợ con người làm việc mà còn tạo ra những thay đổi sâu sắc trong hành vi của người dùng. Những biến đổi này xảy ra âm thầm, nó không chỉ giới hạn trong cách chúng ta tiêu dùng hay tiếp cận thông tin mà còn ảnh hưởng đến cả cách con người ra quyết định và tương tác với môi trường kỹ thuật số. Từ đó cho thấy, AI không chỉ đóng vai trò hỗ trợ mà còn trở thành một nhân tố chủ động trong các mối quan hệ giữa con người và công nghệ. Vậy những biến đối trong hành vi người tiêu dùng từ khi có AI là gì, hãy cùng mình khám phá thông qua blog ngày hôm nay.

Thay đổi cách tiếp cận thông tin

Trí tuệ nhân tạo đã làm thay đổi căn bản cách thức con người tìm kiếm và xử lý thông tin, từ mô hình dựa trên từ khóa sang mô hình hội thoại thông minh. Điều này không chỉ làm tăng tốc độ tiếp cận thông tin mà còn giúp người dùng không cần tốn thêm thời gian để tổng hợp câu trả lời.

Ví dụ dễ thấy nhất là nếu trước đây chúng ta tra một định nghĩa như "Mã nguồn mở là gì?", người dùng sẽ lên Google tìm kiếm. Nhưng thời đại đã thay đổi, hiện nay mọi người sử dụng các công cụ trí tuệ AI như ChatGPT, hay Copilot, Gemini... để tìm câu trả lời.

Người dùng chuyển từ vai trò chủ động tìm kiếm sang vai trò tiếp nhận thông tin, với sự tin tưởng ngày càng lớn vào khả năng phân tích của AI. Đồng thời, các hệ thống AI ngày càng trở nên tinh vi, giúp xử lý các yêu cầu phức tạp hơn, từ việc giải quyết vấn đề cá nhân đến quản lý thông tin doanh nghiệp. Điều này cũng là một thách thức lớn khi sự kiểm duyệt tính chính xác thông tin không còn cao.

Sự thay đổi trong hành vi tiếp cận thông tin ấy cũng làm thay đổi cách các doanh nghiệp xây dựng chiến lược truyền thông và tiếp cận người dùng. Họ không chỉ cần tối ưu hóa nội dung cho công cụ tìm kiếm mà còn phải thiết kế các giao diện thân thiện với AI để đảm bảo thông tin được truyền tải hiệu quả.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn đến cả các tổ chức. Trong môi trường kinh doanh, AI hỗ trợ các nhà quản lý đưa ra quyết định nhanh chóng dựa trên dữ liệu lớn, từ đó cải thiện hiệu suất và giảm thiểu rủi ro.

Tiêu dùng cá nhân hóa hơn

AI đã khởi động một thời đại riêng cho mỗi người. Cá nhân hóa không còn là một tùy chọn mà trở thành tiêu chuẩn trong hầu hết các dịch vụ và sản phẩm. Công nghệ này đã thay đổi triệt để cách thức các doanh nghiệp tương tác với khách hàng, mở ra tiềm năng không giới hạn trong việc tạo ra trải nghiệm độc nhất cho từng cá nhân.

Ví dụ như Netflix đã áp dụng các thuật toán học sâu để phân tích lịch sử xem, sở thích và hành vi của từng người dùng, từ đó tạo ra danh sách đề xuất độc nhất.

Hành vi người dùng dần thay đổi khi họ kỳ vọng mọi trải nghiệm tiêu dùng, từ thương mại điện tử đến giải trí, đều được thiết kế riêng biệt. Điều này không chỉ tăng cường mức độ hài lòng và gắn bó với nền tảng mà còn thúc đẩy việc định hình lại các tiêu chuẩn ngành.

Ngoài ra, cá nhân hóa còn lan rộng sang các lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, giáo dục và tài chính, nơi các hệ thống AI có khả năng cung cấp các giải pháp phù hợp dựa trên dữ liệu người dùng, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ. Trong tương lai, sự cá nhân hóa này còn có thể đạt đến mức độ mà mỗi cá nhân sẽ có "phiên bản kỹ thuật số" riêng biệt, phản ánh hoàn hảo nhu cầu và thói quen của họ.

Tương tác kỹ thuật số thay vì trực tiếp

Sự phát triển của các hệ thống chatbot và giao diện hội thoại do AI điều khiển đang tái định hình cách người dùng tương tác với thương hiệu và dịch vụ. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh số hóa ngày càng lan rộng và nhu cầu tối ưu hóa trải nghiệm người dùng ngày càng tăng cao.

Các hệ thống hỗ trợ khách hàng 24/7 sử dụng chatbot là một minh chứng điển hình. Chatbot giúp xử lý nhanh chóng các yêu cầu phổ biến mà không cần đến sự can thiệp của con người.

Người dùng ngày càng quen thuộc với việc giải quyết vấn đề qua các nền tảng kỹ thuật số, dẫn đến giảm dần nhu cầu tương tác trực tiếp. Tuy nhiên, điều này cũng làm nổi bật tầm quan trọng của việc tối ưu hóa giao diện và tính tương tác của các hệ thống AI để đảm bảo trải nghiệm mượt mà.

Hơn nữa, xu hướng này đã dẫn đến sự gia tăng mạnh mẽ của các mô hình dịch vụ trực tuyến, từ giáo dục, y tế đến thương mại điện tử, thúc đẩy sự phát triển của các hệ sinh thái kỹ thuật số toàn diện hơn.

Thích nghi với môi trường làm việc thông minh

AI không chỉ thay đổi cách làm việc mà còn thúc đẩy sự phát triển của các môi trường làm việc thông minh và tích hợp hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các doanh nghiệp ngày càng phải đối mặt với áp lực tối ưu hóa hiệu suất và giảm chi phí vận hành.

Ví dụ: Công cụ như Microsoft Copilot hoặc Notion AI giúp tự động hóa các tác vụ văn phòng như viết báo cáo, quản lý dự án và tạo tài liệu.

Tác động: Hiệu suất công việc được nâng cao đáng kể, nhưng đồng thời cũng đặt ra các thách thức về sự phụ thuộc vào công nghệ và yêu cầu nâng cao kỹ năng số của người lao động. Sự thích nghi này đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư không ngừng vào đào tạo và nâng cấp hệ thống công nghệ.

AI cũng đang mở ra cơ hội lớn trong việc tạo ra các mô hình làm việc linh hoạt hơn, giúp các tổ chức dễ dàng thích nghi với những thay đổi nhanh chóng trong môi trường kinh doanh.

AI và sự phụ thuộc công nghệ của con người

AI không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ các quyết định hàng ngày mà còn tham gia vào các lĩnh vực như y tế, tài chính, và cả các vấn đề chính trị, những chính sách công,... Điều này đặt ra yêu cầu cần có sự kiểm soát và giám sát chặt chẽ nhằm tránh rủi ro lạm dụng hoặc phụ thuộc thái quá từ người dùng. Các nỗ lực trong việc phát triển AI đạo đức (ethical AI) và các quy định pháp lý chặt chẽ sẽ đóng vai trò cốt lõi trong việc duy trì sự cân bằng này.

Một mặt quan trọng khác, người dùng cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để sử dụng AI một cách hiệu quả và có trách nhiệm. Chúng ta cần làm chủ công nghệ, làm chủ AI. Nếu bạn vẫn đang bị động sử dụng AI và lo lắng về tương lai mình bị AI thay thế, bạn nên đọc cuốn sách "Lập trình AI cho người mới bắt đầu" được viết bởi Tiến sĩ Lương Anh Vũ và anh Tạ Văn Dũng - 2 Founder của Young Monkeys

Kết luận

Sự hiện diện của AI đã và đang làm thay đổi hành vi của người dùng trên nhiều khía cạnh, từ tiêu dùng, ra quyết định, đến tương tác xã hội và cách làm việc. Tuy nhiên, những thay đổi này không chỉ mang lại cơ hội mà còn đi kèm với các thách thức đáng kể, đặc biệt trong các lĩnh vực quyền riêng tư, đạo đức, và tính tự chủ của con người.

Để tận dụng tối đa tiềm năng của AI, cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan, từ người dùng, doanh nghiệp, đến các cơ quan quản lý và nhà hoạch định chính sách. Quan trọng hơn, việc phát triển công nghệ phải luôn được đặt trong bối cảnh nhân văn, nơi con người giữ vai trò trung tâm và là động lực cho mọi đổi mới.

Tương lai của AI không chỉ là sự phát triển vượt bậc của công nghệ mà còn là cách xã hội định hình và ứng dụng nó để tạo ra những giá trị bền vững, công bằng, và toàn diện hơn. Chỉ khi đó, AI mới thực sự trở thành một công cụ giúp thúc đẩy sự tiến bộ của con người và xã hội trong kỷ nguyên mới.