Giới thiệu

“Chuỗi cung ứng” không chỉ còn là câu chuyện sản xuất và vận chuyển như các ngành truyền thống, các nền tảng số, SaaS hay phần mềm, ngày nay dịch vụ pháp lý cũng tồn tại những chuỗi cung ứng đáng chú ý.

Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, 2025 lần đầu tiên ghi nhận có 1,000,000 doanh nghiệp đang hoạt động, điều này tạo càng củng cố vững chắc cho chuỗi cung ứng dịch vụ pháp lý thành lập doanh nghiệp vốn đã hình thành một cách tự nhiên suốt nhiều năm nay.

Chúng ta sẽ cùng nhìn qua các bước hình thành một doanh nghiệp từ việc chọn loại hình pháp nhân, đăng ký bảo hộ thương hiệu – mã nguồn, hoàn tất thủ tục thuế cho đến tuân thủ quy định về an toàn thông tin để nhìn thấy rõ hơn về chuỗi cung ứng dịch vụ pháp lý thành lập doanh nghiệp này.

Khởi tạo pháp nhân – Nút mở đầu của chuỗi cung ứng pháp lý

2.1. Tư vấn pháp lý và lựa chọn mô hình doanh nghiệp

Trước khi chính thức thành lập công ty, đội ngũ công ty phải tìm đến các văn phòng luật chuyên doanh nghiệp – công nghệ để được tư vấn các vấn đề nền tảng:

• Phân tích mô hình hoạt động để chọn loại hình phù hợp (TNHH hay Cổ phần).
• Xác định ngành nghề kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 (số 59/2020/QH14).
• Soạn điều lệ công ty, quy định về vốn, cổ đông, quyền và nghĩa vụ.

Đây là mắt xích đầu tiên, có sự tham gia của những nhà sáng lập doanh nghiệp và công ty tư vấn luật.

2.2. Hoàn thiện và nộp hồ sơ

Văn phòng luật đảm nhiệm toàn bộ quy trình hành chính:

• Chuẩn hóa hồ sơ thành lập doanh nghiệp.
• Đại diện nộp hồ sơ tại Sở KH&ĐT.
• Theo dõi, bổ sung, nhận kết quả giấy phép kinh doanh.
• Đăng ký mẫu dấu điện tử theo quy định.

Kết quả là công ty chính thức trở thành pháp nhân có tư cách kinh doanh hợp pháp, đủ điều kiện ký kết hợp đồng, xuất hóa đơn và triển khai dịch vụ.

Đây là mắt xích thứ 2, có sự tham gia của công ty tư vấn luật và các sở ban nghành khối dịch vụ công.

Ví dụ: Young Monkeys

• Young Monkeys tự soạn phần nội dung hồ sơ, văn phòng luật chuẩn hóa lại.
• Tư vấn chọn mô hình công ty TNHH, ngành nghề công nghệ – phần mềm.
• Văn phòng luật nộp hồ sơ, nhận giấy phép, đăng ký dấu điện tử.

Nhờ vậy, Young Monkeys trở thành pháp nhân hợp pháp, đủ điều kiện vận hành nền tảng số và ký kết hợp tác trong & ngoài nước.

Xây dựng nhận diện pháp lý & thương hiệu

Sau khi có giấy phép kinh doanh, doanh nghiệp phải tiếp tục triển khai các bước tạo nền tảng pháp lý – vận hành:

3.1. Đăng ký chữ ký số – thuế – tài khoản ngân hàng

Theo các quy định liên quan đến thuế doanh nghiệp (ví dụ: Nghị định 123/2020/NĐ-CP về hóa đơn điện tử), doanh nghiệp cần:

• Mua chữ ký số phục vụ giao dịch điện tử.
• Đăng ký thuế ban đầu và khai thuế theo quy định.
• Mở tài khoản ngân hàng đứng tên công ty.
• Kết nối với đơn vị kế toán để đảm bảo kê khai chính xác.

Đây là mắt xích thứ ba, có sự tham gia của doanh nghiệp, cơ quan thuế, ngân hàng, đơn vị cung cấp chữ ký số và đơn vị kế toán.

Ví dụ giả định:

Công ty TNHH Thời Trang Luna thành lập tháng 3/2025. Để đáp ứng quy định thuế và hóa đơn điện tử theo NĐ 123/2020/NĐ-CP, công ty:

• Mua chữ ký số của Viettel-CA để ký tờ khai và hóa đơn.
• Đăng ký thuế ban đầu, chọn kê khai thuế GTGT theo quý và nộp qua Cổng Thuế điện tử.
• Mở tài khoản ngân hàng tại BIDV đứng tên công ty để thực hiện giao dịch.
• Thuê đơn vị kế toán hỗ trợ kê khai thuế và đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử đúng quy định.

3.2. Tư vấn thương hiệu & nhận diện số

Văn phòng luật có thể gợi ý đơn vị:

• Thiết kế logo, bộ nhận diện.
• Tư vấn kiểm tra trùng lặp thương hiệu.
• Hỗ trợ đăng ký tên miền.
• Kiểm tra pháp lý của website và các nội dung công khai.

Bằng việc hoàn thiện nhận diện thương hiệu, doanh nghiệp tạo nền tảng để đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ và triển khai sản phẩm ra thị trường.

Đây là mắt xích thứ tư, có sự tham gia của doanh nghiệp, văn phòng luật, đơn vị thiết kế thương hiệu và nhà cung cấp dịch vụ tên miền.

Ví dụ giả định: Văn phòng luật Minh Phát hỗ trợ doanh nghiệp mới

Công ty TNHH Công Nghệ Sao Việt chuẩn bị ra mắt sản phẩm phần mềm quản lý bán hàng. Văn phòng luật Minh Phát được mời hỗ trợ các công việc liên quan đến thương hiệu và pháp lý:

• Giới thiệu đơn vị thiết kế logo và bộ nhận diện phù hợp ngành công nghệ.
• Tư vấn kiểm tra trùng lặp thương hiệu, đảm bảo tên “Sao Việt POS” không bị trùng hoặc gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã đăng ký.
• Hỗ trợ lựa chọn và đăng ký tên miền như saovietpos.vn và .com.
• Rà soát pháp lý website, bao gồm chính sách bảo mật, điều khoản sử dụng và các nội dung công khai.
• Sau khi hoàn thiện bộ nhận diện, doanh nghiệp có thể đăng ký bảo hộ nhãn hiệu và triển khai sản phẩm ra thị trường một cách bài bản, hạn chế rủi ro pháp lý.

Bảo hộ tài sản trí tuệ – Chìa khóa trong chuỗi cung ứng công nghệ

Tài sản của doanh nghiệp phần lớn là vô hình: mã nguồn, nền tảng, nội dung số, thương hiệu, tài liệu kỹ thuật. Vì vậy, bảo hộ sở hữu trí tuệ là mắt xích quan trọng.

4.1. Đăng ký nhãn hiệu và nhận diện

Doanh nghiệp thực hiện:

• Đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại Cục Sở hữu Trí tuệ theo Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 (Luật số 07/2022/QH15).
• Bảo vệ tên công ty, tên sản phẩm, logo và các yếu tố nhận diện.

Đây là mắt xích thứ tư, có sự tham gia của doanh nghiệp, văn phòng luật, đơn vị thiết kế thương hiệu và nhà cung cấp dịch vụ tên miền.

4.2. Bảo hộ quyền tác giả và mã nguồn

Đối với tổ chức công nghệ làm open-source và nền tảng số, cần:

• Xác lập quyền tác giả cho mã nguồn.
• Thiết lập cơ chế phân quyền rõ ràng giữa công ty – lập trình viên – cộng tác viên quốc tế.
• Xây dựng các điều khoản cấp phép phù hợp (MIT, Apache, GPL…).

Đây là mắt xích thứ sáu, có sự tham gia của doanh nghiệp, bộ phận kỹ thuật, cộng tác viên và luật sư chuyên về quyền tác giả.

4.3. Hợp đồng sở hữu trí tuệ

Các hợp đồng hợp tác, thuê dịch vụ hay cộng tác viên cần quy định cụ thể về:

• Quyền khai thác mã nguồn.
• Quyền phát triển dẫn xuất.
• Bảo mật & xử lý dữ liệu.
• Chuyển giao quyền tác giả.

Việc làm đúng luật giúp công ty tránh tranh chấp và đủ điều kiện tham gia hợp tác quốc tế.

Đây là mắt xích thứ bảy, có sự tham gia của doanh nghiệp, đối tác/cộng tác viên và bộ phận pháp chế hoặc luật sư doanh nghiệp.

Ví dụ giả định:

Công ty TNHH Phần mềm MiTech đăng ký bảo hộ nhãn hiệu “MiTech Cloud” và logo tại Cục Sở hữu Trí tuệ. Công ty xác lập quyền tác giả cho mã nguồn nền tảng SaaS, thiết lập hợp đồng với lập trình viên và cộng tác viên quốc tế, quy định rõ quyền phát triển dẫn xuất, bảo mật dữ liệu và chuyển giao quyền tác giả.

Chuỗi cung ứng vận hành sau thành lập

Chuỗi cung ứng pháp lý không dừng lại khi doanh nghiệp chính thức thành lập. Doanh nghiệp phải vận hành đồng thời nhiều nhóm công việc:

Ví dụ giả định : Công ty Công nghệ Mistin Labs

Mistin Labs là công ty cung cấp phần mềm quản trị bán hàng dạng SaaS. Khi bắt đầu vận hành, công ty phải tuân thủ nhiều quy định pháp lý và tiêu chuẩn hợp tác quốc tế.

5.1. Thuế – kế toán

Aurora Labs thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định:

• Kê khai thuế GTGT theo quý đối với dịch vụ phần mềm.
• Tính và nộp Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (TNDN) dựa trên lợi nhuận năm.
• Khấu trừ và nộp Thuế Thu nhập Cá nhân (TNCN) cho nhân viên hằng tháng.
• Sử dụng hóa đơn điện tử theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP và lưu trữ tối thiểu 10 năm.
• Lập báo cáo tài chính cuối năm, nộp cho cơ quan thuế và gửi cho ngân hàng theo yêu cầu tín dụng.

Đây là mắt xích thứ tám, có sự tham gia của doanh nghiệp, cơ quan thuế, kế toán và ngân hàng.

5.2. Quản lý dữ liệu & tuân thủ bảo mật

Vì xử lý dữ liệu khách hàng, Aurora Labs phải:

• Tuân thủ Nghị định 13/2023/NĐ-CP, xây dựng chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân và cơ chế xin – quản lý “đồng ý xử lý dữ liệu”.
• Thiết lập quy trình lưu trữ, mã hóa và phân quyền truy cập dữ liệu người dùng.
• Công khai Privacy Policy và Terms of Service trên website để đảm bảo minh bạch.

Đây là mắt xích thứ chín, có sự tham gia của doanh nghiệp, bộ phận kỹ thuật, bộ phận pháp lý và người dùng.

5.3. Hợp đồng và giao dịch quốc tế

Khi hợp tác với một đối tác Singapore sử dụng nền tảng của mình, Aurora Labs chuẩn bị:

• Hợp đồng song ngữ (Anh – Việt) tuân thủ pháp luật Việt Nam và tiêu chuẩn thương mại quốc tế.
• Điều khoản rõ ràng về quyền sở hữu dữ liệu, bảo mật thông tin, bản quyền phần mềm.
• Invoice quốc tế, chứng từ thanh toán qua SWIFT và bảng kê dịch vụ.
• Mẫu SaaS Agreement, kèm Service Level Agreement (SLA) và License Agreement tùy theo gói dịch vụ.

Đây là mắt xích thứ mười, có sự tham gia của doanh nghiệp, đối tác quốc tế, ngân hàng và bộ phận pháp chế.

Khung pháp lý Việt Nam chi phối doanh nghiệp công nghệ

Một số văn bản quan trọng Young Monkeys phải tuân thủ:

• Luật Doanh nghiệp 2020 – thành lập, hoạt động công ty
• Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 – bảo hộ nhãn hiệu, mã nguồn
• Nghị định 123/2020/NĐ-CP & Thông tư 78/2021/TT-BTC – hóa đơn và thuế điện tử
• Nghị định 13/2023/NĐ-CP – bảo vệ dữ liệu cá nhân
• Luật Giao dịch điện tử – ký số, hợp đồng số
• Luật Công nghệ thông tin – quản lý dịch vụ số, nền tảng số

Thách thức trong thực tiễn

Young Monkeys và nhiều doanh nghiệp công nghệ tại Việt Nam đối mặt với:

• Chưa có khung pháp lý riêng cho mô hình mã nguồn mở.
• Hệ thống hành chính phân tán (doanh nghiệp – SHTT – thuế).
• Khó định giá tài sản số để gọi vốn.
• Yêu cầu khắt khe của đối tác quốc tế về dữ liệu & bảo mật.

Định hướng hoàn thiện hệ sinh thái pháp lý

Để hỗ trợ chuỗi cung ứng công nghệ, cần:

• Xây dựng hướng dẫn pháp lý cho mô hình open-source.
• Tích hợp cổng điện tử liên thông doanh nghiệp – SHTT – thuế.
• Cho phép thử nghiệm công nghệ mới trong khuôn khổ “legal sandbox”.
• Hỗ trợ tư vấn và định giá tài sản trí tuệ cho startup.

Kết luận

Chuỗi cung ứng dịch vụ pháp lý cho thấy rằng một doanh nghiệp công nghệ không chỉ cần sản phẩm tốt, mà phải có nền tảng pháp lý vững để vận hành bền vững. Từ lựa chọn mô hình doanh nghiệp, hoàn thiện hồ sơ, xây dựng thương hiệu, bảo hộ tài sản trí tuệ đến tuân thủ thuế, dữ liệu và hợp đồng quốc tế – mỗi bước đều tạo thành một mắt xích liên kết giữa doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và các đơn vị tư vấn.

Young Monkeys là ví dụ rõ ràng rằng khi các mắt xích này được xử lý đúng và đầy đủ, doanh nghiệp sẽ giảm rủi ro, tăng uy tín, mở rộng hợp tác và sẵn sàng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Chuỗi cung ứng pháp lý vì vậy không chỉ là thủ tục – mà là nền móng tăng trưởng của mọi doanh nghiệp công nghệ.