Tăng tốc bằng công nghệ mã nguồn mở và nền tảng “Make in Vietnam”: Làm sao để phần mềm Việt Nam không chỉ gia công mà còn sở hữu cuộc chơi?
Back To BlogsVì sao mã nguồn mở là cơ hội chiến lược?
Công nghệ mã nguồn mở (Open Source Software - OSS) không chỉ là một xu hướng kỹ thuật mà còn là một cơ hội chiến lược để các doanh nghiệp Việt Nam chuyển mình, giảm phụ thuộc và tăng cường năng lực tự chủ.| Lợi ích | Ý nghĩa chiến lược |
|---|---|
| Tối ưu chi phí phát triển | Không phụ thuộc vào các giấy phép (license) đắt đỏ từ nước ngoài, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đáng kể, đặc biệt là các startup và SME. |
| Tăng tốc R&D và đổi mới | Dựa trên nền tảng mã nguồn đã có sẵn, doanh nghiệp chỉ cần tùy biến và phát triển thêm, rút ngắn thời gian nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. |
| Thúc đẩy cộng đồng và hợp tác | Huy động đóng góp và lan tỏa từ cộng đồng nhà phát triển trong và ngoài nước, tạo ra một hệ sinh thái năng động và chia sẻ kiến thức. Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ đóng góp vào GitHub phát triển nhanh nhất ở châu Á. |
| Nâng tầm thương hiệu Việt | Việc tạo ra và đóng góp vào các dự án mã nguồn mở chất lượng cao là lời khẳng định mạnh mẽ về năng lực công nghệ của Việt Nam trên trường quốc tế, chuyển dịch hình ảnh từ "gia công" sang "sáng tạo". |
Chính phủ Việt Nam cũng đã nhận thấy tầm quan trọng của mã nguồn mở. "Chiến lược AI quốc gia" ưu tiên phát triển công nghệ mở, và các sáng kiến như Project ViGen đang tích cực tạo ra các bộ dữ liệu tiếng Việt mã nguồn mở chất lượng cao để nâng cao khả năng hiểu ngôn ngữ và văn hóa địa phương của các mô hình AI. Hiệp hội Phần mềm và Nguồn mở Việt Nam (VFOSSA) cũng tích cực ủng hộ việc áp dụng mã nguồn mở, đặc biệt trong các dự án do chính phủ tài trợ, nhằm tăng cường tính minh bạch và làm chủ công nghệ.
Các dự án và nền tảng “Make in Vietnam” đáng chú ý
Sáng kiến "Make in Vietnam" là một mệnh lệnh chiến lược quốc gia, chuyển trọng tâm từ việc chỉ lắp ráp và gia công sang nghiên cứu, đổi mới và sản xuất các công nghệ cốt lõi trong nước. Tỷ lệ giá trị nội địa trong doanh thu ngành ICT của Việt Nam đã tăng từ 21% vào năm 2020 lên 29% vào năm 2023, với mục tiêu đạt 50% vào năm 2030.Trong bối cảnh này, nhiều nền tảng và dự án "Make in Vietnam" đã và đang khẳng định vị thế, không chỉ phục vụ thị trường nội địa mà còn vươn ra quốc tế:
a. EzyPlatform (Young Monkeys): Đây là một nền tảng phát triển phần mềm ít mã (Low-code), không mã (No-code), và hướng tới Mã AI (AI code). EzyPlatform là một phần mềm máy chủ và framework toàn diện, cho phép tạo ra các trang web, ứng dụng và trò chơi mạnh mẽ và không giới hạn.
- Mục tiêu chiến lược: Dân chủ hóa việc tạo phần mềm bằng cách giảm gánh nặng mã hóa cho lập trình viên, cho phép cả những người không chuyên về lập trình cũng có thể tạo ra sản phẩm số. Nền tảng này hướng đến xây dựng hệ sinh thái 100.000 plugin "Make in Vietnam" vào năm 2030, mở rộng chức năng và tính linh hoạt. Young Monkeys cũng thúc đẩy cộng đồng mã nguồn mở bằng cách cung cấp các thư viện lập trình và phần mềm mã nguồn mở theo giấy phép Apache 2.0 và EzyPlatform. EzyPlatform còn giúp giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực IT tại Việt Nam (dự kiến thiếu 150.000-200.000 chuyên gia vào năm 2025) bằng cách đơn giản hóa quá trình phát triển, và phục vụ các ngành tăng trưởng cao như thương mại điện tử, fintech và trò chơi với các tính năng như "Tạo trò chơi" và "Hỗ trợ Blockchain".
b. akaDev (FPT Software): Nền tảng Low-code từ FPT Software, giúp tăng tốc phát triển ứng dụng web bằng cách sử dụng cấu hình, kéo-thả và các thành phần có thể tái sử dụng. akaDev được thiết kế dành cho các doanh nghiệp lớn muốn chuyển đổi số, tối ưu hóa môi trường đa đám mây và quy trình DevOps.
c. TopCV Platform: Nền tảng công nghệ nhân sự tự phát triển nội địa, ứng dụng AI để tối ưu hóa quy trình tuyển dụng và phát triển kỹ năng. TopCV cung cấp dịch vụ tuyển dụng, kiểm tra năng lực và phát triển kỹ năng toàn diện cho hơn 9 triệu người dùng và 200.000 doanh nghiệp.
d. VNPT SmartCA: Hệ thống chữ ký số từ xa được phát triển bởi VNPT, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn châu Âu (eIDAS) và Việt Nam. VNPT SmartCA hướng tới chủ quyền dữ liệu và an ninh quốc gia, phục vụ khoảng 600.000 người dùng vào cuối năm 2023, hỗ trợ ký số tốc độ cao và hàng loạt.
Việt Nam cần gì để đi xa hơn?
Để thực sự làm chủ cuộc chơi và không chỉ dừng lại ở gia công, Việt Nam cần có những bước đi chiến lược và đồng bộ:
- Chính sách khuyến khích sử dụng và phát triển phần mềm mã nguồn mở: Chính phủ cần ưu tiên sử dụng các nền tảng mã nguồn mở trong khu vực công và giáo dục, tạo động lực cho sự phát triển và đóng góp của cộng đồng. "Luật Công nghiệp Công nghệ số" mới (hiệu lực 2026) đã đưa ra các ưu đãi đáng kể cho các công ty công nghệ số trong nước, bao gồm ưu tiên mua sắm công cho các sản phẩm "Make in Vietnam".
- Hệ sinh thái hỗ trợ startup nền tảng: Cần có các chính sách "sandbox" để thử nghiệm công nghệ mới, hạ tầng đám mây nội địa mạnh mẽ, và nguồn vốn mạo hiểm dồi dào để nuôi dưỡng các startup phát triển nền tảng. Thị trường đám mây Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ (3.57 tỷ USD vào 2024, dự kiến 9.1 tỷ USD vào 2033), với các nhà cung cấp trong nước như Viettel, VNPT, FPT, CMC đang tăng cường đầu tư vào trung tâm dữ liệu.
- Tư duy sản phẩm thay vì chỉ làm dịch vụ: Chuyển dịch từ tư duy "làm theo yêu cầu" sang "làm để giải quyết bài toán có thật và có thể mở rộng". Điều này đòi hỏi đầu tư vào R&D, thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI), và xây dựng thương hiệu quốc tế.
- Phát triển và giữ chân nhân lực chất lượng cao: Giải quyết khoảng cách kỹ năng giữa đào tạo và nhu cầu thực tế của ngành, đồng thời tạo môi trường làm việc hấp dẫn để giữ chân nhân tài trước sự cạnh tranh toàn cầu.