Giới thiệu
Trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ bán dẫn và tài sản số trở thành trụ cột chiến lược của mọi nền kinh tế, Việt Nam đã tạo dấu ấn lịch sử khi trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành Luật Công nghiệp Công nghệ số.Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, với 441/445 đại biểu tán thành (chiếm 92,26%), Luật Công nghiệp Công nghệ số chính thức được thông qua, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong tiến trình hoàn thiện thể chế kinh tế số và khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc làm chủ, phát triển và dẫn dắt lĩnh vực công nghệ chiến lược.
Tầm nhìn chiến lược: Làm chủ tương lai số
Luật được xây dựng trên nền tảng các Nghị quyết Trung ương quan trọng (57-NQ/TW và 68-NQ/TW), đặt mục tiêu:- Hình thành ngành công nghiệp công nghệ số độc lập và cạnh tranh toàn cầu,
- Làm chủ các công nghệ lõi: AI, bán dẫn, tài sản số, hạ tầng số,
- Tạo nền tảng để Việt Nam vươn lên thành trung tâm công nghệ của khu vực vào năm 2035.
Đây là luật chuyên ngành đầu tiên trên thế giới được thiết kế toàn diện, bao quát từ sản xuất công nghệ số, khuyến khích đổi mới sáng tạo đến thí điểm thử nghiệm công nghệ mới (sandbox) trong môi trường pháp lý linh hoạt nhưng kiểm soát chặt chẽ.
Chính sách ưu đãi toàn diện cho doanh nghiệp
✅ Ưu đãi thuế – tài chính:- Chi phí R&D được khấu trừ 200–300% khi tính thuế.
- Miễn thuế nhập khẩu máy móc công nghệ cao, giảm thuế thu nhập DN trong nhiều năm.
- Ưu đãi tín dụng, đất đai cho các dự án công nghệ cao quy mô lớn.
✅ Ưu tiên doanh nghiệp nội địa:
- Hỗ trợ 50% chi phí mua công nghệ và phát triển mẫu thử cho startup công nghệ Việt.
- Ưu tiên sử dụng sản phẩm “Make in Vietnam” trong các dự án nhà nước.
✅ Thu hút chuyển giao công nghệ từ FDI:
- DN FDI được giảm sâu thuế thu nhập doanh nghiệp nếu có cam kết chuyển giao công nghệ lõi.
Phát triển nhân lực & khung thử nghiệm “sandbox”
- Miễn thuế thu nhập cá nhân 5 năm cho chuyên gia nước ngoài trong ngành công nghệ số.
- Cấp visa dài hạn, hỗ trợ thuê chuyên gia, linh hoạt hóa quy trình tuyển dụng – điều chuyển nhân lực giữa khu vực công và tư.
- Thiết lập cơ chế “sandbox”: thử nghiệm sản phẩm, mô hình công nghệ mới trong phạm vi kiểm soát và miễn trừ trách nhiệm dân sự trong một số trường hợp lỗi không chủ ý.
AI, tài sản số và định vị quốc tế
- Trí tuệ nhân tạo (AI): Được phân loại theo mức độ rủi ro, yêu cầu giám sát chặt chẽ từ thiết kế đến triển khai. Sản phẩm AI bắt buộc phải gắn nhãn nhận diện và tuân thủ nguyên tắc minh bạch.
- Tài sản số – mã hóa: Lần đầu tiên được luật hóa tại Việt Nam. Luật định nghĩa rõ khái niệm, cơ chế quản lý, kiểm soát rửa tiền, và bảo vệ sở hữu trí tuệ trong môi trường số.
- Hỗ trợ doanh nghiệp Việt mở rộng ra thị trường quốc tế, thành lập mạng lưới xúc tiến công nghệ tại các nền kinh tế phát triển.
Hạ tầng số – nền móng phát triển
Nhà nước ưu tiên đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia, mạng 5G, trung tâm AI quốc gia và hệ thống điện toán đám mây nội địa.Đơn giản hóa thủ tục hành chính: phân cấp quyền phê duyệt khu công nghiệp công nghệ số, áp dụng “luồng xanh” cho xuất nhập khẩu thiết bị.
Mục tiêu đến năm 2030:
- Tăng trưởng ngành công nghiệp công nghệ số gấp 2–3 lần GDP.
- Có ít nhất 3 nền tảng đám mây "Make in Vietnam" đạt chuẩn quốc tế.
Tác động của Luật Công nghiệp Công nghệ số
- Đối với doanh nghiệp công nghệ nội địa
- Gia tăng năng lực cạnh tranh: Nhờ chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính, doanh nghiệp nội địa như EzyPlatform có điều kiện để tăng tốc R&D, mở rộng hệ sinh thái và phục vụ thị trường trong và ngoài nước.
- Thúc đẩy sáng tạo mở: Sandbox giúp startup thử nghiệm công nghệ mới – như AI, blockchain, metaverse – một cách linh hoạt mà không bị bó buộc vào rủi ro pháp lý.
- Đối với doanh nghiệp FDI
- Khuyến khích chuyển giao công nghệ: Với ưu đãi thuế rõ ràng, các tập đoàn nước ngoài có động lực đưa công nghệ lõi vào Việt Nam.
- Tăng đầu tư có chọn lọc: Luật giúp Việt Nam không chỉ thu hút vốn, mà còn định hướng thu hút chất lượng đầu tư công nghệ cao.
- Đối với nhân lực và đào tạo
- Thu hút chất xám toàn cầu: Với visa dài hạn, chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân, Việt Nam có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho chuyên gia quốc tế.
- Tăng cường năng lực nội địa: Thúc đẩy các trường đại học, viện nghiên cứu cập nhật chương trình đào tạo sát nhu cầu doanh nghiệp.
- Đối với vị thế quốc gia
- Khẳng định vai trò sản xuất công nghệ: Luật giúp Việt Nam không còn là nơi chỉ gia công, mà vươn lên trở thành quốc gia làm chủ và xuất khẩu nền tảng số.
- Thúc đẩy chuỗi giá trị công nghệ Việt: Đặc biệt trong các lĩnh vực như AI, bán dẫn, dữ liệu và công nghệ tài chính (fintech).