Việc bỏ thuế khoán và chuyển sang thuế trực tiếp không chỉ là cải cách thuế vụ đơn thuần, mà còn phục vụ nhiều mục tiêu chiến lược quan trọng: đảm bảo nguồn thu để tài trợ cho chính sách giáo dục, y tế miễn phí; bảo vệ chất lượng cuộc sống, môi trường và môi trường kinh doanh thông qua chống hàng giả, buôn lậu; thúc đẩy sản xuất nội địa; và đặc biệt là phát triển ngành công nghệ – ngành xương sống nhưng đang thiếu vốn tại Việt Nam.

Bối cảnh & Quy mô thực tế

• Tính tới cuối năm 2024, Việt Nam có 3,6 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp 25.953 nghìn tỷ đồng cho ngân sách .
• Trong đó, gần 2 triệu hộ đang áp dụng hình thức thuế khoán, với mức thuế trung bình từ 672 – 700 nghìn đồng/tháng .
• Đặc biệt, chỉ riêng 3 tháng đầu năm 2025, số tiền thuế khoán đạt 8.695 tỷ đồng, tăng 25,7% so với cùng kỳ .

Điều này cho thấy dù nhà nước thu được khoản lớn, nhưng mức ước tính bằng hình thức khoán chưa phản ánh đúng doanh thu thực tế — dẫn đến thiếu minh bạch, công bằng và tiềm ẩn thất thu.

Mục tiêu đa chiều của cải cách

a) Bảo đảm nguồn thu cho chính sách giáo dục, y tế miễn phí

• Giáo dục: Năm 2022, tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục đạt 2,89% GDP, giảm nhẹ so với 2,95% năm 2021 (trong khi bình quân toàn cầu là 4,15%). Việc miễn học phí tiểu học, trung học cơ sở và hỗ trợ mạnh mẽ cho học sinh vùng khó khăn đòi hỏi nguồn tài chính bền vững.
• Y tế: Tính đến 2023, 93,3% dân số tham gia bảo hiểm y tế, với tổng chi phí khoảng 4,78 tỷ USD, gần gấp 8 lần so với năm 2009. Kế hoạch bỏ thẻ bảo hiểm giấy từ 1/6/2025 hướng tới chuyển đổi số trong dịch vụ công.

Hệ thống thuế trực tiếp với ngưỡng doanh thu ≥ 1 tỷ đồng/năm sẽ đảm bảo tính minh bạch nguồn thu, xác định rõ đối tượng nộp, từ đó duy trì và mở rộng các chương trình giáo dục, y tế miễn phí.

b) Chống hàng giả, buôn lậu

• Trong năm 2025, Chính phủ đã phát hiện 1.100 vụ vi phạm hàng giả, 25.100 vụ gian lận thương mại, thuế và 8.200 vụ buôn lậu, làm thất thoát hàng nghìn tỷ đồng và ảnh hưởng tới sức khỏe người dân.
• Từ đầu năm 2024 đến nay, lực lượng hải quan đã tịch thu hàng hóa trị giá hơn 7,1 nghìn tỷ đồng, với gần 4.886 vụ vi phạm, trong đó có cả ma túy, động vật hoang dã và hàng tiêu dùng không rõ nguồn gốc.

Việc kê khai doanh thu thực sẽ tạo cơ sở dữ liệu chặt chẽ, hỗ trợ cơ quan chức năng phối hợp triệt phá chuỗi cung ứng hàng giả, buôn lậu, bảo vệ đời sống, môi trường và môi trường kinh doanh lành mạnh.

c) Phát triển sản xuất trong nước

• Ngành công nghiệp – chế biến, chế tạo hiện chiếm khoảng 30% GDP và toàn ngành công nghiệp đóng góp 38,1% GDP năm 2023; dịch vụ chiếm 42,5% GDP.
• Khoản thu tăng thêm từ các hộ kinh doanh lớn sẽ được tái đầu tư vào hỗ trợ kỹ thuật, ứng dụng công nghệ và mở rộng quy mô sản xuất, góp phần giảm nhập siêu và xây dựng chuỗi giá trị nội địa bền vững.

d) Đẩy mạnh ngành công nghệ

• Quỹ đầu tư: Năm 2023, các startup công nghệ tại Việt Nam đã huy động 529 triệu USD, giảm 17% so với năm trước nhưng vẫn thể hiện sức bền trong bối cảnh toàn cầu khó khăn.
• Giao dịch vốn: Trong nửa đầu 2024, hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ thu hút 46,5 triệu USD, giảm 39,9% so với cùng kỳ năm 2023.
• Doanh thu: Hơn 1.900 doanh nghiệp công nghệ số đã mở rộng ra thị trường quốc tế, đóng góp doanh thu 11,5 tỷ USD, tăng 53% so với năm 2022; lực lượng lao động đạt 1,67 triệu người.
• Chính sách quốc gia: Kế hoạch chuyển đổi số quốc gia đặt mục tiêu ngành công nghệ đóng góp 30% GDP vào năm 2030, tập trung hỗ trợ ươm tạo khởi nghiệp sáng tạo và thu hút đầu tư nước ngoài .
• Plugin nổi bật trên EzyPlatform: Các plugin mẫu như EzySmashers (Realtime MMO Game), ELearning (dạy học trực tuyến) và Fashion (theme thời trang) minh chứng cho tiềm năng ứng dụng rộng rãi và đa dạng trong lĩnh vực công nghệ, giúp doanh nghiệp nhanh chóng triển khai giải pháp số hóa và mở rộng thị trường

Chính sách thuế trực tiếp công bằng và minh bạch sẽ tăng sức hấp dẫn đầu tư vào lĩnh vực công nghệ, tạo động lực đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước.

Lộ trình thực hiện

Giai đoạn	Quy định
Từ 1/6/2025	Hộ có doanh thu ≥ 1 tỷ phải sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền, khai thuế theo doanh thu thực tế
Trước 1/1/2026	Toàn bộ hộ kinh doanh phải áp dụng hình thức thuế trực tiếp theo Nghị quyết 68

Cơ hội và tác động

• Doanh thu minh bạch – tiếp cận vốn dễ dàng hơn: Theo Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế, chính sách mới tạo điều kiện cho hộ lớn chuyển mô hình kinh doanh chính thống .
• Phá 2 triệu doanh nghiệp vào 2030: Phó tổng thư ký Phòng Thương mại – Công nghiệp đánh giá đây là bước đi quan trọng nhằm tạo nền tảng để hộ cá thể “lớn lên” thành doanh nghiệp .
• Tiết kiệm chi phí tuân thủ: Nhiều hộ ở TP.HCM tiết giảm được 3–17,5 triệu đồng/năm nhờ áp dụng hệ thống hóa đơn điện tử .

Thách thức & gợi ý giải pháp

Khó khăn	Giải pháp
Hộ kinh doanh chưa quen với xuất hóa đơn, kê khai kế toán.	Cung cấp phần mềm kế toán miễn phí, tập huấn quy trình, đơn giản hóa thủ tục.
Chi phí đầu tư máy tính tiền, chữ ký số, nhân lực.	Hỗ trợ thiết bị, đào tạo; miễn phí phần mềm hoặc chi phí thấp.
Rủi ro quá tải khi áp dụng cho cả 3,6 triệu hộ.	Áp dụng theo giai đoạn: hộ thu nhập lớn làm trước, hộ nhỏ và siêu nhỏ được hỗ trợ thêm.

Tầm nhìn dài hạn

• Hà Nội hỗ trợ 13.000 hộ thực hiện hóa đơn điện tử từ 1/6/2025, mở đầu cho toàn quốc .
• Cắt giảm 30% thời gian và chi phí thủ tục hành chính đến năm 2026, giảm 50% tuân thủ thuế chỉ trong 3 năm tới .
• Đẩy mạnh áp dụng hóa đơn điện tử tới 100%, giao dich ≥ 200 triệu được đề xuất nộp thuế GTGT từ 2026 .

Kết luận

Chính sách bỏ thuế khoán, chuyển sang thuế trực tiếp không chỉ là cải cách hành chính — mà là cú hích mạnh mẽ để:

• Gia tăng tính minh bạch & công bằng
• Thu ngân sách chính xác
• Thúc đẩy hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp, tiếp cận tín dụng – chuỗi cung ứng – thị trường lớn hơn.

Nếu bạn đang điều hành hộ kinh doanh cá thể, đây là thời điểm quyết định — phản hồi nhanh, chủ động áp dụng kỹ thuật hóa đơn điện tử sẽ lợi thế “bước chân” vào thời đại số.