SaaS là gì và mô hình hoạt động thế nào?

Software‑as‑a‑Service (SaaS) là mô hình phân phối phần mềm qua Internet, người dùng truy cập và sử dụng ngay từ trình duyệt mà không cần cài đặt. Phần mềm và dữ liệu được lưu trữ trên đám mây – nhà cung cấp chịu trách nhiệm cập nhật, bảo trì và đảm bảo hiệu suất .

Cấu trúc SaaS khác biệt so với PaaS (nền tảng phát triển) và IaaS (cơ sở hạ tầng), nhấn mạnh tính “đóng gói” hoàn chỉnh, sẵn dùng và trả phí thuê bao linh hoạt .

Mô hình SaaS phổ biến tại Việt Nam

Trong 5 năm trở lại đây, SaaS (Software-as-a-Service) đã trở thành mô hình công nghệ được ưa chuộng nhất trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam. Với đặc trưng “thuê bao theo tháng/năm”, SaaS cho phép doanh nghiệp tiếp cận phần mềm một cách dễ dàng, không cần đầu tư cơ sở hạ tầng, không phải bảo trì hệ thống.

Một số nền tảng tiêu biểu:

• Haravan – chuyên về thương mại điện tử, omnichannel
• Sapo – quản lý bán hàng, kho vận, đa nền tảng
• KiotViet – POS, quản lý cửa hàng bán lẻ
• MISA, Bravo, AMIS – tập trung vào kế toán, tài chính, nhân sự
• Base.vn – nền tảng quản trị doanh nghiệp, từng phục vụ hàng chục nghìn khách hàng với bộ công cụ SaaS từ OKRs đến quản lý công việc, trước khi được FPT mua lại vào năm 2022

Các nền tảng này thường cung cấp gói thuê bao từ 300.000 – 3.000.000 VND/tháng, phù hợp với các SME cần triển khai nhanh, ít tùy biến, tập trung vào vận hành cơ bản như bán hàng, báo cáo, chăm sóc khách hàng.

Lợi thế và điểm yếu khi doanh nghiệp phụ thuộc vào SaaS

✅ Lợi thế:

• Triển khai nhanh: Chỉ mất vài giờ đến vài ngày để kích hoạt và sử dụng.
• Chi phí đầu tư thấp: Không cần thuê đội kỹ thuật, không phải duy trì server.
• Cập nhật liên tục: Nhà cung cấp lo toàn bộ bảo trì, update bảo mật, backup dữ liệu.
• Phù hợp cho doanh nghiệp mới, chưa có hệ thống nội bộ phức tạp.

⚠️ Điểm yếu:

• Thiếu khả năng tùy biến sâu: Các nghiệp vụ đặc thù ngành hoặc workflow riêng thường khó tích hợp.
• Không lớn lên cùng với doanh nghiệp: Nhiều nền tảng SaaS phù hợp với giai đoạn khởi đầu nhưng không thể mở rộng linh hoạt khi doanh nghiệp tăng trưởng. Ví dụ: hệ thống CRM hoặc quản lý đơn hàng có thể đáp ứng tốt khi có 50 nhân viên, nhưng khi tăng lên 500 người, đa chi nhánh, đa quốc gia – thì cấu trúc SaaS cố định trở thành “nút thắt cổ chai”.
• Phụ thuộc nền tảng: Khi doanh nghiệp lớn lên, dữ liệu – quy trình – người dùng bị “giam” trong hệ thống SaaS, rất khó chuyển đổi.
• Chi phí cộng dồn cao: Ban đầu thấp, nhưng nếu dùng lâu dài và nâng cấp nhiều người dùng/module thì tổng chi phí có thể ngang – thậm chí vượt mô hình phát triển riêng.
• Hạn chế tích hợp API/phần mềm khác, đặc biệt với doanh nghiệp có hệ sinh thái lớn, yêu cầu tự động hóa đa tầng.
• “Ru ngủ” doanh nghiệp: Do sự tiện lợi và triển khai nhanh, nhiều doanh nghiệp trở nên phụ thuộc và trì hoãn việc xây dựng năng lực công nghệ nội bộ. Điều này dễ khiến họ mất kiểm soát dài hạn, không chủ động trong cải tiến hệ thống hay nâng cấp mô hình vận hành phù hợp với sự phát triển.

🎯 Trường hợp điển hình:

Base.vn, dù khởi đầu mạnh mẽ với mô hình SaaS, vẫn phải đối mặt với bài toán mở rộng thị trường, đáp ứng nhu cầu tùy biến từ khách hàng doanh nghiệp lớn. Cuối cùng, họ chọn sát nhập vào FPT để có thêm nguồn lực phát triển nền tảng theo hướng “tự chủ, kết hợp SaaS + on-premise”, phục vụ đa dạng nhu cầu hơn.

Khi nào nên “chuyển từ thuê sang làm chủ”?

SaaS là một giải pháp lý tưởng trong giai đoạn khởi đầu: nhanh, dễ triển khai, chi phí thấp. Tuy nhiên, nó không nên là đích đến nếu doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn và mong muốn làm chủ năng lực công nghệ.

Khi doanh nghiệp lớn lên, vận hành phức tạp hơn, việc chuyển đổi từ SaaS sang nền tảng công nghệ mở là một bước tiến tất yếu – đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số toàn diện.

📈 Vì sao cần một nền tảng mở?

1. Tự động hóa sẽ là tiêu chuẩn, không còn là xu hướng

• Quản lý đơn hàng, báo cáo tài chính, chăm sóc khách hàng, phân tích hành vi… đều đang dần được số hóa và tự động hóa.
• Doanh nghiệp không thể dựa mãi vào các phần mềm cố định, mà cần một nền tảng linh hoạt, dễ tích hợp AI, workflow nội bộ, hệ thống báo cáo real-time.

2. Dữ liệu sẽ là tài sản quan trọng nhất

• Dữ liệu không chỉ dùng để lưu trữ – mà là nền tảng để ra quyết định, tối ưu vận hành và tạo lợi thế cạnh tranh.
• Khi sử dụng SaaS, doanh nghiệp thường không làm chủ được dữ liệu gốc (raw data), giới hạn khả năng phân tích chuyên sâu, hoặc di chuyển sang hệ thống khác.

3. Mô hình tổ chức ngày càng phức tạp

• Doanh nghiệp phát triển sẽ có nhu cầu phân quyền theo phòng ban, chi nhánh, cấp quản lý, kết nối nhiều hệ thống cùng lúc (CRM, ERP, eKYC...).
• Các mô hình SaaS thường khó đáp ứng linh hoạt hoặc mở rộng theo chiều sâu nghiệp vụ.

4. Yêu cầu tuân thủ, bảo mật và quy định nội bộ tăng cao

• Với các doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính, giáo dục, y tế… việc tuân thủ quy định bảo mật, lưu trữ dữ liệu tại chỗ (on-premise) là bắt buộc.
• Nền tảng mở cho phép kiểm soát toàn diện về hạ tầng, mã nguồn, dữ liệu – điều mà SaaS không thể đảm bảo.

Trong bối cảnh Việt Nam: Chuyển đổi số là chiến lược quốc gia

Chính phủ đã đưa ra chiến lược chuyển đổi số quốc gia đến 2030, với trọng tâm là:

• Doanh nghiệp làm chủ hạ tầng và dữ liệu
• Tăng cường ứng dụng AI, IoT, dữ liệu lớn
• Chuẩn hóa và liên thông giữa các hệ thống

→ Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp không chỉ cần “dùng công nghệ”, mà phải làm chủ nền tảng vận hành – tức là phải có một hệ thống mở, tùy biến, tích hợp sâu với hoạt động kinh doanh.

✅ Lựa chọn chiến lược: Từng bước chuyển đổi từ SaaS sang nền tảng mở

Không phải doanh nghiệp nào cũng cần “xây lại từ đầu”.

Nhưng việc chuyển dần từng phần – từng module (CRM, quản lý nhân sự, báo cáo BI…) sang hệ thống mở như EzyPlatform sẽ giúp doanh nghiệp:

• Giảm lệ thuộc vào nền tảng SaaS bên ngoài
• Tối ưu chi phí lâu dài
• Chủ động trong việc tích hợp công nghệ mới (AI, Chatbot, tự động hóa)
• Giữ lại và khai thác triệt để dữ liệu doanh nghiệp

Kết nối với giải pháp vận hành nội bộ như EzyPlatform

Đây chính là lúc các nền tảng low-code mở như EzyPlatform trở thành lựa chọn chiến lược.

Vì sao EzyPlatform phù hợp?

• Không đóng gói tính năng – doanh nghiệp tự chọn module mình cần
• Tích hợp plugin mở, marketplace + API + sandbox → phù hợp mở rộng
• Chi phí vận hành hợp lý, không “tăng theo số người dùng” như SaaS
• Kiểm soát toàn bộ dữ liệu, source code, bảo mật nội bộ
• Có thể triển khai từ nhỏ → lớn mà không bị “rào cản chuyển đổi” như SaaS

Ví dụ: Một doanh nghiệp ban đầu dùng SaaS để bán hàng online. Khi mở rộng thêm hệ thống CRM, loyalty, báo cáo tự động và quản lý nội bộ – họ bắt đầu vướng hạn chế. EzyPlatform cho phép họ chuyển từng module sang nội bộ, giữ lại linh hoạt ban đầu mà không phải đập bỏ toàn bộ hệ thống.

Kết luận

SaaS đóng vai trò khởi đầu quan trọng, giúp doanh nghiệp vận hành nhanh và tối ưu chi phí. Tuy nhiên, khi bước vào giai đoạn phát triển chuyên sâu, doanh nghiệp cần nền tảng mở – linh hoạt – tự chủ để đảm bảo hiệu quả dài hạn.

Giống như Base.vn đã phát triển đến ngưỡng cần một hệ sinh thái bền vững hơn để phục vụ khách hàng lớn, các doanh nghiệp khác cũng nên cân nhắc một lộ trình chuyển đổi kết hợp:

• Bắt đầu bằng SaaS
• Chuyển dần các module sang nền tảng mở như EzyPlatform
• Từng bước làm chủ hệ thống công nghệ – dữ liệu – quy trình nội bộ