Xây dựng trên tài nguyên nhàn rỗi – mở nhanh, chi phí siêu linh hoạt

Mô hình chia sẻ tận dụng lợi thế là “không cần sở hữu, chỉ cần quản lý tốt” – giúp giảm rủi ro tài chính và tăng tốc độ ra mắt thị trường (MVP). Báo cáo The Sharing Economy: What Ingredients… chỉ ra rằng mô hình chia sẻ giúp giảm đáng kể chi phí đầu tư ban đầu, đồng thời tạo thêm giá trị từ tài nguyên sẵn có (xe, phòng,…), giúp đẩy nhanh tốc độ gia nhập thị trường và thử nghiệm ý tưởng

Hơn nữa, tỷ lệ người dân Việt sẵn sàng thử chia sẻ là 76%, vượt mức trung bình toàn cầu là 66%, cho thấy thị trường nội địa rất dễ tiếp nhận mới lạ & sáng tạo

Tạo dựng cảm xúc & giá trị xã hội – yếu tố không thể replica dễ dàng

Nghiên cứu từ Lan Duc Quynh Nguyễn và cộng sự tại Atlantis Press cho thấy trong nền kinh tế chia sẻ, giá trị cảm xúc (emotional value) và trải nghiệm từ cộng đồng đóng vai trò quan trọng hơn cả giá trị chức năng hay giá trị kinh tế thuần túy

Các startup nội địa như bTaskee, Luxstay đã thành công nhờ tạo nên lòng tin cộng đồng – khi người dùng không chỉ dùng dịch vụ, mà còn chia sẻ cảm xúc tích cực với cộng đồng (ví dụ: cung cách phục vụ, minh bạch quy trình, hỗ trợ người cung cấp dịch vụ). Đây là lợi thế tinh thần rất khó sao chép bởi đối thủ ngoại.

Hệ sinh thái đầu tư đang ưu tiên mô hình linh hoạt

Vietnam hiện sở hữu hơn 100 quỹ đầu tư, trong đó nhiều quỹ nội địa (DNA Capital, Do Ventures…) có khả năng rót vốn tương đương nhà đầu tư quốc tế. Các startup chia sẻ dễ dàng tiếp cận vòng seed hoặc series A nếu thể hiện được hiệu quả vận hành và tốc độ nhân rộng nhanh.

Ví dụ, Grab Ventures đã đầu tư vào các startup trong hệ sinh thái gọi xe – mở đường cho việc thử nghiệm dịch vụ (ví dụ: giao đồ ăn, logistic lan tỏa…), tạo môi trường test & scale mở rộng thị trường.

Xu hướng 4.0 và cú hích hậu COVID-19

Theo VNA (VietNamPlus), tại cuộc hội thảo của CIEM, 89% doanh nghiệp dùng nền tảng kỹ thuật số đạt tăng trưởng khách hàng, 71% tăng lợi nhuận, và 65% phục hồi mạnh sau COVID-19 nhờ ứng dụng nền tảng chia sẻ

Việt Nam đã phê duyệt kế hoạch thúc đẩy kinh tế chia sẻ từ năm 2019, cùng hệ sinh thái e-Government – như e-invoice, hạ tầng QR Code, xác thực eKYC – tất cả đều là lợi thế kỹ thuật cho startup chia sẻ mới .

Tiềm năng mở rộng vùng lãnh thổ và ngành nghề

Chia sẻ là sản phẩm dịch vụ có tính địa phương: startup nội địa hiểu rõ hành vi người dùng, tập quán văn hóa, thói quen thanh toán. Ví dụ, Selex Motors liên kết cùng VinFast để triển khai xe điện chia sẻ bản địa – mở rộng dễ dàng nhờ tích hợp với nền tảng gọi xe, logistics .

Không chỉ dừng ở đô thị, startup chia sẻ có thể mở rộng sang các nước ASEAN như Myanmar, Cambodia khi cấu trúc thị trường tương đồng nhưng ít cạnh tranh quốc tế, tạo lợi thế tiên phong.

Cơ hội & rào cản chính sách – cần sandbox khung quy định

Theo Dezan Shira & Associates, Việt Nam còn thiếu khung pháp lý rõ ràng cho nhiều mô hình mới như P2P lending và chia sẻ xe/tài sản. Mặc dù Decree 10/2020 sửa đổi bất lợi như vụ Grab vs Vinasun, khung pháp lý vẫn chưa đủ minh bạch, càng cần cơ chế sandbox quy định thoáng để test mô hình mới

Ngoài ra, nền tảng định danh số (VNeID), hóa đơn điện tử e-invoice, Open API nếu được rót vốn phát triển sẽ tạo luồng dịch vụ liên kết – ví dụ: cho phép startup chia sẻ dễ dàng tích hợp thanh toán và xác thực người dùng.

Tổng kết chiến lược – Lời khuyên chuyên sâu

Yếu tố	Chiến lược sâu sắc
Tối ưu tài nguyên nhàn rỗi	Triển khai MVP nhanh, tránh chi phí kích hoạt lớn
Giá trị cảm xúc và cộng đồng	Ưu tiên xây dựng lòng tin dài hạn, không chỉ ưu đãi giá
Xây dựng hạ tầng dữ liệu	Tận dụng công nghệ xác thực, API mở để scale
Hệ sinh thái đầu tư nội địa mạnh	Chuẩn bị chiến lược gọi vốn rõ ràng từ seed – series A
Chính sách sandbox	Chủ động minigame mô hình P2P – fintech – giao thông điện
Mở rộng Đông Nam Á	Dùng quy mô nội địa làm bàn đạp quốc tế

Kết luận

Startup Việt với mô hình chia sẻ không còn chỉ “theo trend”. Đây là chiến lược thiết kế để tăng giá trị thực, lan tỏa cảm xúc và khai thác sự kết nối xã hội, với chi phí linh hoạt, khả năng gọi vốn và mở rộng quốc tế mạnh mẽ.

Nếu bạn đang tìm cơ hội để xây dựng startup phát triển bền vững, hiểu đúng mô hình chia sẻ và đầu tư chiến lược sẽ giúp bạn:

• Xuất hiện nhanh chóng trên thị trường với chi phí tối ưu
• Kiếm tiền dựa trên giá trị cộng đồng, không đơn thuần cạnh tranh giá
• Gọi vốn dễ dàng hơn nhờ thể hiện được “nền tảng tech + chỉ số vận hành”
• Khả năng mở rộng thị trường nội – ngoại nhanh chóng